Pin It

Η ετυμολογία (δηλ. η προέλευση) των τοπωνυμίων δεν είναι καθόλου εύκολο έργο, γιατί η εξήγηση πολλών ονομασιών χάνεται στα βάθη των αιώνων. Στη μελέτη βασιστήκαμε πιο πολύ στην προφορική παράδοση, επειδή οι λίγες γραπτές αναφορές που υπάρχουν δυσκολεύουν την επιστημονική τεκμηρίωση.Τις πληροφορίες αυτές διασταυρώσαμε με ζωντανές αφηγήσεις και από άλλους παλιούς Παραλιμνίτες, που είχαν στενή σχέση με τις διάφορες τοποθεσίες και τις ονομασίες τους, λόγω κυρίως του επαγγέλματος ή της θέσης τους.

Την εξήγηση των τοπωνυμίων διευκόλυνε πολύ η σύγκρισή τους με συγγενικές ονομασίες διαφόρων μερών του ευρύτερου ελληνικού χώρου, π.χ. Γλυφάδες, δηλ. εκεί που γλύφει το κύμα την ακτή, έχουν και στην Ακανθού, στη δε Αθήνα πολύ γνωστή είναι η περιοχή Γλυφάδα.

Η παράθεση της ετυμολογίας των 325 τοπωνυμίων δε μπορεί να μας απασχολήσει τώρα, λόγω του περιορισμένου χρόνου, όμως υπάρχει καταγραμμένη στο βιβλίο ¨Τοπωνύμια του Παραλιμνίου¨. Αξίζει όμως να γίνει ιδιαίτερη αναφορά εδώ για μερικά από αυτά.

 

Πρωταράς.

Κατά τον Σίμο Μενάρδο το τοπωνύμιο έχει Βυζαντινή προέλευση σύμφωνα με την κατάληξη του σε –ας. Υπάρχουν διάφορες εκδοχές για το από πού πήρε το όνομα του όπως :

- Επειδή οι κάτοικοι της περιοχής μπορούσαν να δουν τον ήλιο να ανατέλλει πρώτοι (πρώτα ορώ) από το ύψωμά του.

- Επειδή το ύψωμα της περιοχής φαινόταν πρώτο από αυτούς που πλησίαζαν από τη θάλασσα.  

 

Μελισσώνας

Κατά τον Σίμο Μενάρδο το τοπωνύμιο είναι αρχαιοπρεπές σύμφωνα με την κατάληξη –ων (Μελισσών), όπως για παράδειγμα το Μαραθών.

Με βάση μεσαιωνικούς χάρτες στην περιοχή Παραλιμνίου υπήρχε οικισμός με το όνομα Μελισσών, άγνωστο πού ακριβώς. Βέβαιο είναι ότι, μέχρι πρόσφατα ακόμα, οι Παραλιμνίτες έπαιρναν από την περιοχή πελεκητές πέτρες πιθανού παλαιού οικισμού και τις χρησιμοποιούσαν για τα κτίσματά τους. Δεν αποκλείεται λοιπόν να ήταν εκεί η αρχαία Μελισσώνα. Η υπόθεση ενισχύεται από τα διπλανά τοπωνύμια Μοροβίκλι και Πυρκί.

 

Μοροβίκλι(Μοροΐκλι)

Η περιοχή με αυτό το όνομα είναι το κοντινότερο ύψωμα με θέα την ακτή της θάλασσας από την Αγία Νάπα προς το Κάβο Γκρέκο. Βίκλες ονομάζονταν ψηλοί τόποι, που χρησίμευαν σαν παρατηρητήρια, για να ειδοποιούν κυρίως τους περίοικους σε περίπτωση κινδύνου. Η ελληνική λέξη βίκλα προήλθε από τη λατινική vigilliaπου σημαίνει αγρύπνια- φρουρά και από τη βίκλα η Κυπριακή λέξη δικλώ. Αντίστοιχο τοπωνύμιο Μεροβίκλι (μέρος – βίκλα), που φαίνεται να είναι ορθότερη γραφή, υπάρχει και στην Κρήτη.

 

Σκουταρόσπηλιοι ή Σκούταροι

Στον κόλπο της θάλασσας της περιοχής υπάρχουν αρκετοί σπήλιοι. Στα λατινικά η λέξη scutariumσημαίνει ασπίδα ή πολεμιστής. Λέγεται ότι οι σπήλιοι αυτοί ήσαν παλιά καταφύγιο – κρυψώνας πολεμιστών ή κουρσάρων.

Στη φωτογραφία φαίνονται σπήλιοι στην περιοχή

 

Πα(θ)κιά του Άη Γιωρκού

Στην περιοχή αυτή φαίνεται σε βράχο μικρό βαθούλωμα, το οποίο, σύμφωνα με την παράδοση, είναι το αποτύπωμα του ποδιού του αλόγου του Αγίου Γεωργίου, όταν αυτός πέρασε από την περιοχή κυνηγώντας τους Σαρακηνούς.

                                                      

 Η πα(θ)κιά του Άη Γιωρκού

Αξίζει επίσης η αναφορά πιθανών εκδοχών ετυμολόγησης μερικών τοπωνυμίων, μετά από μεταγενέστερη  μελέτη των αεροφωτογραφιών του Παραλιμνίου :

 

α) Η Μούττη της Σκύλλας πιθανόν να οφείλεται στο σχήμα της υπερυψωμένης περιοχής που μοιάζει με μύτη σκύλλου συγκεκριμένης ράτσας γνωστής ευρέως την παλιά εποχή.

 

Η Μούττη της Σκύλλας                                                  Δίπορτο

(η κόκκινη γραμμή δική μας)                                        (η κόκκινη γραμμή δική μας)

 

 

β) Το Δίπορτο, πιθανόν να οφείλεται στη διαμόρφωση του εδάφους της περιοχής. Πράγματι η περιοχή έχει στις δύο πλευρές υπερύψωμα με δύο χαμηλές στενωπούς, οι οποίες να χρησιμεύουν σαν είσοδος -  έξοδος (δύο πόρτες) της περιοχής.

γ) Μέσα Μούττη. Το δάσος Αγίου Αντωνίου είναι σχεδόν επίπεδο ύψωμα που δεσπόζει της περιοχής. Στα νότιά του το ύψωμα έχει τρεις προεξοχές - μύτες. Η περιοχή της μεσαίας προεξοχής έχει το όνομα Μέσα Μούττη.

 

δ) Σάκκος. Η περιοχή περιβάλλεται στις τρεις  πλευρές με υψώματα, έτσι που η ίδια να αποτελεί εσοχή σαν σακούλα. Ραγιές

 

ε) Ραγιές. Πιθανός λόγος του ονόματος να είναι η ύπαρξη πολλών και πυκνών ραβδωτών (ρίγες - ράγες) προεξοχών του εδάφους στην περιοχή